Créer un site internet

R

Sinoù ha berradurioù

 

+                     ouzhpennañ (skrivet gant lizherennoù tev)                =                      ster

lem.                 lemel kuit (skrivet gant lizherennoù stouet)              G.                    Gwened

r.                     da reizhañ                                                                   GU                  Gwened-Uhel

adj.                  anv-gwan                                                                   T                      Treger

#                      disheñvel ouzh                                                          ??? pe §§§       da studiañ

 

 -*-

 

Pajenn 609

ra conj. que (exprimant un souhait) ; + sk. ra vo meulet !(qu’il soit loué)…

rabankiñ vb. : rabaner (marine)

rabardellerezh : radotage (Enez Eusa). + Ribardenn gw.  conte facétieux ; bourde (Ernault).

rac’h : pr. tout, tous ; adv. complètement ; sk. rac’h an dud = tout le monde

rac’h adv.: à égalité dans une partie de jeu ( = rampo)

+ rac’hwiz m. = refus, rejet, A. Boché

+ rac’hwiz vb. = refuser, rejeter, A. Boché

radioaktivel ag. da lemel ; > skinoberius ag.: radioactif

radioaktivelezh gw. da lemel ; > skinoberiusted gw, -ter g.: radioactivité

 

Pajenn 610

radiografiadur ? ; sl skinskeudenn gw. -où = une radiographie

radiografiañ vb.: radiographier ; skinskeudenniñ vb.

+ rag conj. car ; prép. devant, contre. Sk. ragc’hoari, ragdiviz, ragevezh, h.a.

Rag a ya da rak dirak ur gensonenn galet: rakkeltek, raksell, rakprezeg, raktal…

 

Pajenn 611

rak sl. rag.

rahouenn gw. -où, empan +(distance comprise entre l'extrémité du pouce et celle du petit doigt très écartés, soit de 22 à 24 cm.)

 

Pajenn 612

rak- > rag er geroù-mañ : ragjed, ragjediñ, raglavar, raglec’h, ragleur, ragleuriad, ragliñvadennel, raglun, ragreder

 

Pajenn 613

rak > rag er gerioù a grog gan V ha W er bajenn-mañ

raksoñj g.: lemel préjugé (sl. ragvarn) ; r. idée conçue à l’avance

rakstummañ vb. : préformer, former à l’avance ; lemel conditionner

ragveno = avis conçu à l’avance

 

Pajenn 614

ramagnant, lemel arlequins

ramblet ag., accroupi (= kluchet)

rambreüs ag. qui radote ; + qui extravague (Fav.)

ramgloud g., glouton (= lontek, marlonk)

ramp ag.,+ arqué, écarté, lisse ; lemel lubrique ; + scabreux e plas

rampañ vb.: + ramp war ar gador e oa = à cheval sur la chaise (TK) ; détaler (Fav.)

rampono g. paillase, bouffon (roll er choariva italianek gwechall)

ramps coll. ail sauvage (a-wechoù skrivet rams)

rampus ag., + qui écarte, qui arque ; glissant

ran gw. grenouille (verte de mare) # glesker (grenouille rousse de prés et de haies)

randon, lemel rêverie ; + fébrilité, impétuosité arrogance (Fav.)

randonad, lemel kyrielle (sl. aridennad) ; = fort mouvement (Fav.)

raneal vb. parler de riens (RH), de futilités ; "dire raneou pl.,  ranerez m. des riens", Emile Ernault. # Fav. = muser (s’amuser de riens), flaner ; Emile Ernault: "ranell adj. amateur de riens, de bagatelles".

ranell ag. + indiscret (fri fuch) + gw. (un) curieux (en mauvaise part)

+ rangloudus ag. vorace

rannelded, -der, curiosité (en mauvaise part)

rannelerezh , curiosité, + indiscrétion

 

Pajenn 615

ranidiged lst. ranidés (famille de grenouilles arboricoles)

rañjod g. petit baquet, + mangeoir ; sk. rañjod ar moc’h

rankoudus, da lemel, sl. rangloudus ag. vorace

rannañ vb. diviser, partager (faire des parts…) # partager des idées = eskemm, "échanger")

rannbarzh gw. -ioù = division territoriale (lemel région)

r. ranndir gw. région du globe (< tir = terre, pays)

ranngalon gw. chagrin profond, + déchirement, désolation

ranngaloniñ vb. briser le cœur de quelqu’un ; causer une grande peine

ranngalonus ag. + poignant ; navrant

r. ranngredennad, -idi lst. membre d’une secte

+ rannig-stagañ: particule relative (ha, na) ; sk. war an daol eo chomet ar boelladenn ha zo d’ober (particule de renforcement du relatif) ; ar re na reont netra ne faziont ket (particule relative).

+ rannloariad gw. = phase de la lune, A. Boché

rannved gw. partie de monde, gant un [e:] = /e/ hir : [rãnve:t] < bed [be:t], "monde"

rannveuriad gw. phratrie (subdivision de la tribu dans l’Antiquité)

 

Pajenn 616

rannvor gw. r. lemel division ; partie, étendue de mer

rañvat b. sérancer + (diviser la filasse du lin ou du chanvre)

raosklus ag. roselier (qui produit des roseaux)

raoulin g. linteau (= gourin)

+ rapataser g. -ien : fripier (Fav.)

raskler g. boutoir (outil)   sl. boutoir

raspaotr g. fille garçonnière (garçon manqué) ; = pilbaotr gw. (TK)

 

Pajenn 617

+ ratreañ vb. remettre en bon état, restaurer (TK)

raval = baisse de prix (sl. diskont)

ravalink g. ralingue (cordage)

raz = rad (G.), chaux 

razañ vb. = radañ (G.) chauler

razasol g. rossolis (sorte de ratafia de rose), ratafia (liqueur faite d’eau de vie, de sucre et de certains fruits)

razell = radell, radeau

razh-koad g. (GW), écureil = kazh-koad g

 

Pajenn 618

+ razouer (K), rasoir

real ag. + réel (Fav.)

realdedgw., -der g., réalité

re-bar da = par da… comme, + identique à

rebechvb. reprocher:rebech un drabennak da unanbennak

rec’hing., (une) averse (G) ; arec’hin, (pleuvoir) à verse (G)

red g. myrica + ou gale(arbrisseau résineux des landes et marais) ; avaloùred (Jules Gros)

redadenn g.: course (individuelle) ; + graet ’m eus an dra-se en urredadenn: d’une traite

redele (L), redere (KTG) : vague plus forte que les autres,+ déferlante

redellgw. (<-ell), avant-train de charrue

 

Pajenn 619

+ reder-mor, bourlingueur (Fav.)

+ refeladenn, -adeg f. = répétition (de musique, théâtre, etc),A. Boché

refors g.: renfort (<galleg) ; sk. reforssoudarded

reforsiñvb.: faire des efforts excessifs

regemervb. abuser (prendre plus que sa part)

+ regenneggw. portée musicale

 

Pajenn 620

regredus ag. = répugnant ; slheugus, doñjerus

reier = rec’hierliesterroc’h

reiñ /roiñvb., roetagv.

reizhgw. … sexe (sl. rewgw.) ; genre en grammaire (sl. jener g.)

reizhañvb,…+ dresser (un animal)

reizhek ag. régulier + (qui obéit à une règle)

+ reizhiadgw.= système (reizhiad-dilenn, système électoral Imb.)

reizhkelenn ag. orthodoxe, conforme au dogme (en général, valable pour tout système dogmatique) ; # reizhkredenn :religion orthodoxe

reizhkelennad g. … membre d’un système dogmatique en général (pas de l’Eglise orthodoxe en particulier)

 

Pajenn 621

reizhlec’hiañvb., r. mettre à la bonne place

reizhoù,nécessaire à une activité ;sk. reizhoùkekin ; sl. rikoù (attirail, vade-mecum)

reizhselladur ha reizhsellouriezh da lemel

reizhveizad, -ek, el ; -our, -ouriezh da lemelivez.

+ reizhpoell = bien fondé, logique ; >reizhpoelloniezhgw. = science du raisonnement juste, logique, T.K.

reketiñvb, + requêter

rekin, + grognon (sl. kintus)

rekolez g. -ed, récollet (ordre religieux franciscain réformé)

rekord g -ed, gall. recors (personne qui accompagne un huissier)

lemel rekoun ; > rekogn: recoin (de charpente et du mur) Fav.

rekouriñ vb. + aider

rektorelezh gw. rectorat (fonction)

+ rektordi g. rectorat (local)

relach g. = gwrimenn gw.

relachiñ vb. = gwrimennañ

relijiel ag. = relatif à la religion

relijius ag. = qui met sa religion en acte

relijiuzg. -ed: (un) religieux

 

Pajenn 622

remora g. (pesk)

remuiañ vb. +  (se) remuer. Lemel ôter, enlever.

remz g. = (une certaine) durée

remzi gw.= durée de vie, génération ; en e vleud e vez gant ar re gozh eus e remzi

ren g.: direction, + conduite (d’une entreprise, etc)

renad, renidi da lemel

+ renad g. -où = régime politique

renakañ vb.: + renacler ; tempêter ; blasphémer

r. renegad g. -ed : renégat

r. renegadelezh gw.: reniement

+ reneveziñ vb.: rénover, renouveler

renkad gw. … classe (sociale)

renkañ vb. : ranger, + arranger, réparer (pobl). A. Boché: arranger = arrenkañ.

 

Pajenn 623

rentañ-kont:+ rendre compte ; sl. daskor-kont = compte-rendu, rendre compte

+ rentamant g. –où = rendement

+ rentus ag = rentable (A. Boché)

+ rentusted gw, -ter g. = rentabilité (A. Boché)

reolenn-diazez = reoliadur g.: statut

reoliata vb.= réguler (SADED)

reolskrid da lemel

reor V. lemel mont : ober eo (au tableau des verbes irréguliers)

rep ag. rigoureux (Fav.) ; > méchant, cruel

r. repozvan g., lieu de repos (où un animal se retire pour se reposer pendant le jour) = repozva

repren vb. réprimander, blâmer, reprendre quelqu’un

resed g. jus de rôti refroidi

reseven (= re + seven): abséquieux ; empressé ; prévenant

resevender g. obséquiosité  (marques de trop grande politesse) ; empressement ; prévenance

 

Pajenn 624

resmiad < rezmiad fazi (z-m eilpennet); sl. remziad gw (p.622) = accès d’un mal ; durée d’une crise.

respet g.: respect ; + carrière, mandat électif (Fav.)

+ respetad, durée du mandat électif, etc (Fav.)

restaolerezh gw. = lieu de restitution

+ restaolidigezh gw. = restitution

reterad g., reteriz : (un) oriental (personne)

reunigell gw.: petit crin (reunig) auquel on attache l’hameçon

reuz g.: + grabuge

Pajenn 625

r. ruzulenn = tertre ; sl. ruzelenn = ruisseau, ruisselet (p. 636)

r. reuzeulenn-draezh > ruzulenn-draezh: banc de sable (G)

reuziad-seniñ = reuziad-soniñ

+ revalc’h ag.= outrecuidant

+ revalc’hter g. = outrecuidance

+ rev (Imb) / rew gw.(K) = sexe ; > rewel (sexuel, génital), rewelezh (sexualité)

r. revier lst. rav = raou (Fav.) (sl. gaou, gevier)

revil g.: 1.révérence ; 2. respect

revilañ vb.: 1. Révérer ; 2. Respecter

revoneizadur g. :  inflation + (moulet e vez re a vilhedoù)

+ revor g. = contre-courant marin

revr g/gw = reor (derrière) ; reoriad (grande quantité ; cuite)

r. rezted gw., rezter g. : rectitude ; facilité (sl. aester)

reze g. rêve, rêverie ; + apparence (G)

 

Pajenn 626

+ rezina vb: cueillir des raisins

+ rezonabl ag. (G) = raisonnable (poellek)

ribakenniñ vb.: + galvauder

+ ribardellat vb.: culbuter

r. riblenn-stred gw.: trottoir (sl. streed = [e:], Catholicon.)

r. ribler-aotoù : aot < /aochoù/

r. riblerezh-aotoù

r. ribot : baratte ; ribotad = contenu d’une baratte ; sl. ribotadenn ha riboterezh

riboul-hent : tunnel

riboulek ag. = (yeux) effarés = daoulagad dispourbelet (écarquillés) ?

 

Pajenn 627

+ riboul-hent : tunnel

rideoz –ioù = ridoz, ridochoù, g.: rideau -x

r. riferez -ioù gw.: égréneuse (machine)

+ riferez -ed gw. : égréneuses (ouvrière)

rijenn gw. = raie des fesses

rikamanoù pl., ciselures, + fioritures

rimadell –où gw., + comptine, composition rimée (sl. rimostell gw.) ; conte

rimadeller, + auteur de comptines

 

Pajenn 628

+ rinegañ vb. crypter ; décrypter = dirinegañ (MM)

rinlizherenn gw. rune + (caractère de l’ancien alphabet des langues germaniques)

risklus = dangereux (qui présente un risque) ; riklus = glissant

 

Pajenn 629

Roazon, hep -h- (Redones > Roazon: D > Z > ø)

+ roazoneg = distagadur ar brezhoneg mod Roazon

rod-dourañ gw.: roue élévatoire (roue à augets)

 

Pajenn 630

+ rogañ -et vb. = déchirer. Rogañ [o:]

r. rok (arrogan) > rog, an -o- zo hir [o:], > dibenn -g

 

Pajenn 631

+ rol g. [o:] = rôle (de théâtre, cinéma, etc) ; sk. roll ar roloù (la liste des rôles) ; # roll [o] g. = liste ; catalogue ; rouleau ; rôle (des impôts, d’équipage d’un bateau) laisse (collier de chien) ; garrot (pour serrer).

+ rodlec’h (e plas rollec’h da lemel) -ioù g., ornière

rollet-mat ag. bien découplé + (personne de belle taille, bien bâtie)

roll-lidoù , da lemel. + Cérémonial = liderezh ; célébration = lidadur (< lid, cérémonie ; lid an oferenn) ; goueliañ = célébrer (gouel = fête religieuse).

rollvirviñ : perag ar c’hemmadur b > v ? ster: bouillir à demi (RH) ; bouillir en roulant (Enez Eussa, Fav.)…

r. romanelezh gw. = romanité (# latinelezh, latinité)

 

Pajenn 632

+ roñs(e)-mor g., roñs(e)ed-mor lst. = hippocampe (liesster implijet dreist-holl)

roñvaled da lemel ; haveneau = avanell gw.

r. rosku > rozuku = souci (fleur) ; = rozinil coll., rozinilenn sg.

r. Rozloc’hen (s > z dirak L) = Rosnoën

r. rozmani (idem) g. romarin

rosterezh gw. -ioù : rôtisserie (local)

rotel g. = roteilh g. = compost

+ roteler -ioù g. =composteur

rouaned, rouanez lst. roues = trefouedach, da lemel

 

Pajenn 633

+ rousina vb. = végéter (sens figuré, Fav.)

rousin-Indez = benjoin (résine aromatique)

+ roz ag. = rose (couleur)

 

Pajenn 634

rozansoliz g. : rossilis, réséda

rozell = racloir, raclette (da ledañ krampouezh). Lemel pallette, spatule (spanell pe palikell evit troiñ ar c’hampouezh).

rozellat vb. = ratisser au moyen du racloir. Lemel ramasser avec une palette.

+ rozellad gw.: dose ; ur rozellad toaz

 

Pajenn 635

rumm: …génération ; sk. a rumm da rumm ; + paire (ur rumm botoù)

rummad-kentelioù = série de leçons (enseignement)

ruskatour (barbarisme) da lemel ; sl. ruskenner

ruspin ag., vermeil (d’un rouge vif et léger)

r. rusted, ruster > ruzted, ruzter, diwar ruz

ruwad g.: parelle sang-dragon (parelle = nom usuel du rumex ou oseille)

ruz ag. rouge. Bezañ ruz war un dra bennak = être dingue de… (Fav.)

 

Pajenn 636

r. ruzierez g. -ed: lisette ou rynchite (charançon nuisible aux arbres)

+ ruzierez gw.: bandelette rouge sous la coiffe (Fav.)

+ ruz-rêr / ruz-revr = traînard, lambin

 (Fin al lizerenn R)

Date de dernière mise à jour : dimanche, 13 août 2023

Créer un site internet avec e-monsite - Signaler un contenu illicite sur ce site